ANKARA, Turqi - Presidenti turk Rexhep Tajip Erdogan hapi zyrtarisht një ish kishë bizantine në Stamboll si xhami të hënën, katër vjet pasi qeveria e tij e kishte caktuar atë një xhami, pavarësisht kritikave nga Greqia fqinje.
Turqia e konvertoi zyrtarisht Kishën e Shën Shpëtimtarit në Chora, e njohur si Kariye në turqisht, në një xhami në vitin 2020, menjëherë pasi e ktheu në mënyrë të ngjashme monumentin e Stambollit Haghia Sophia në një xhami.
Të dy konvertimet tërhoqën lavdërime nga besimtarët myslimanë, por kritika nga Greqia dhe vende të tjera që i kishin kërkuar Turqisë të mbronte monumentet e rëndësishme të epokës bizantine. Të dyja janë të listuara si Vende të Trashëgimisë Botërore të KB.
Ashtu si Haghia Sophia, e cila ishte një kishë për shekuj dhe më pas një xhami për shekuj të tjerë, Chora kishte funksionuar si një muze për dekada përpara se të urdhërohej të kthehej në një xhami. Fillimi zyrtar i Chorës si xhami, megjithatë, u vonua pasi struktura më pas iu nënshtrua restaurimit.
Erdogan të hënën kryesoi nga distanca një ceremoni që shënon hapjen e Chora - si dhe strukturave të tjera të restauruara së fundmi - nga një sallë konferencash në kompleksin e pallateve të tij në Ankara.
"Le të sjellë fat të mirë," tha Erdogan gjatë ngjarjes televizive.
Musa Tombul ishte ndër adhuruesit e parë që u fal brenda.
“Kam katër vjet që e kam pritur hapjen e saj”, tha ai për agjencinë shtetërore Anadolu. “Isha i nderuar të falesha në një vend të tillë.”
"Falënderojmë Zotin që na tregoi këto ditë," citoi Anadolu një tjetër adhurues, Haydar Senbahar, të thoshte. “Shpresojmë se do të vijmë këtu herë pas here dhe do të falim namazin tonë.”
Kisha, e vendosur pranë mureve të qytetit të lashtë të Stambollit, është e famshme për mozaikët dhe afresket e saj të përpunuara. Ajo daton në shekullin e katërt, megjithëse ndërtesa mori formën e saj aktuale në shekujt XI-XII.
Struktura shërbeu si xhami gjatë sundimit osman përpara se të shndërrohej në muze në 1945.
Greqia kishte kritikuar vendimin e qeverisë turke për ta kthyer atë në një xhami, duke akuzuar Ankaranë për "fyerje të karakterit" të një vendi tjetër të Trashëgimisë Botërore.
Vendimet për të kthyer Haghia Sophia dhe Chora përsëri në xhami u panë si lëvizje të orientuara për të konsoliduar bazën e mbështetjes konservatore dhe fetare të partisë në pushtet të Erdoganit në mes të një rënieje ekonomike.
Në vitin 2020, Erdogan iu bashkua qindra besimtarëve për lutjet e para myslimane në Hagia Sophia në 86 vjet, duke lënë mënjanë kritikat ndërkombëtare dhe thirrjet që monumenti të mbahet si muze. Rreth 350,000 besimtarë morën pjesë në lutjet jashtë strukturës. / Washington Post
